Trigger warning: Deze blog benoemd zelfdoding en suïcide cijfers.
De mentale gezondheid van trans en non-binaire mensen
Uit recent (2022) onderzoek, gepubliceerd door The Trevor Project*, blijkt dat 59% van de transgender mannen en jongens, 48% van de transgender vrouwen en meisjes en 53% van de non-binaire jongeren zelfdoding serieus heeft overwogen. Laat dit even op je inwerken, want dit betekent dat gemiddeld 1 op de 2 trans- en non-binaire jongeren het leven ondraaglijk vindt, suïcidegedachten hebben en het leven uitzichtloos vinden. 1 op de 5 trans- en non-binaire jongeren doet daadwerkelijk een poging om uit het leven te stappen, oftewel 20% heeft geen strijdlust meer. De mentale gezondheid van deze jongeren heeft een dieptepunt bereikt. Dat is iets waar we met elkaar wat aan moeten doen.
Hoe zijn deze cijfers in verhouding met anderen?
Nu vraag je je wellicht af hoe het dan zit met andere jongeren. Bij cisgender LHB jongeren, dus jongeren die zich niet identificeren als hetero, maar zich wel fijn voelen bij hun sekse, doet 1 op de 10 een poging tot zelfdoding. Er zit dus wel degelijk een verschil in de mentale gezondheid van LHB jongeren en trans- en non-binaire jongeren. Daarnaast maakt het ook uit wat voor identiteit verlenende aspecten een jongere nog meer met zich meedraagt. Black Indigenous, and People of Color (BIPOC) die ook queer zijn doen namelijk twee keer zo vaak een poging tot zelfdoding dan witte queer jongeren.
Wat kunnen we doen om deze mensenlevens te redden?
In het onderzoek geven trans- en non-binaire jongeren aan dat de sociale steun van familie en de leefomgeving een groot verschil maakt. En daar kun jij bij helpen, want sociale steun kunnen we met elkaar bieden. Eén van de vijf manieren die benoemd wordt om deze steun te bieden, is het correct gebruiken van naam en voornaamwoorden. Dit wordt extra bevestigd in het onderzoek van Trevor’s project uit 2023, hieruit blijkt dat de trans- en non-binaire jongeren lagere percentages van suïcide pogingen melden wanneer alle mensen in hun leefomgeving hun voornaamwoorden respecteren. Het goed gebruiken van voornaamwoorden redt dus mensenlevens.
Naast het goed gebruiken van de voornaamwoorden van een ander, kun je ook zelf actief bijdragen aan het normaliseren van voornaamwoorden. Stel jezelf naast je naam ook met voornaamwoorden voor, vraag iemand anders altijd naar voornaamwoorden en zet het in je e-mailhandtekening, Instagram of Whatsapp bio. Door hier proactief mee bezig te zijn kan je heel veel trans- en non-binaire mensen steunen.
Heb je zelf suïcide gedachten en wil je hier over praten? Neem contact op met 113.
*The Trevor Project is een Amerikaanse NGO die als missie heeft om zelfdoding onder LGBTIQ jongeren te stoppen. Naast dat zij counseling bieden in Amerika, doen zij ook als een van de weinige partijen grootschalig onderzoek naar de mentale gezondheid van trans- en non-binaire jongeren. Het onderzoek uit 2022 bestaat uit een survey onder ruim 30.000 LHBTIQ jongeren waarvan 48% trans- en non-binaire jongeren, 19% questioning genderidentiteit en 33% cisgender.
*BIPOC – BIPOC staat voor Black, Indigenous en People of Colour. Uitgesproken als “bye-pock”, dit is een term die specifiek bedoeld is om de ervaringen van zwarte en inheemse groepen centraal te stellen en solidariteit tussen gekleurde gemeenschappen te tonen.
Bron
Als we het hebben over trans- en non-binaire mensen, hoor je ook vaak het woord ally (in het Nederlands bondgenoot), maar wat is dit nu precies? Een ally is iemand die zelf niet tot een bepaalde doelgroep behoort (in dit geval ben je dus geen transgender persoon), maar zich wel inzet voor de veiligheid, acceptatie en emancipatie van deze doelgroep. Trans- en non-binaire mensen zijn (onderdeel van) een gemarginaliseerde doelgroep. Dit houdt in dat door hoe de maatschappij is opgebouwd, deze doelgroep minder macht en kansen krijgt dan andere groepen in de samenleving. Zij hebben daarom ally’s nodig die hun helpen in het creëren van een betere maatschappij, waarin iedereen gelijke kansen krijgt. Dit is waarom ally’s van trans- en non-binaire mensen zo belangrijk zijn, maar hoe ben je nou een goede ally?
Do’s en don’ts
Ally’s tolereren trans- en non-binaire mensen niet alleen, ze maken zich ook hard voor de gemeenschap. Ze helpen de gemeenschap zich gehoord en geaccepteerd te voelen in de maatschappij. Voel jij je een ally, maar weet je nog niet goed wat je voor trans- en non-binaire mensen kan doen? Lees dan vooral de tips hieronder!
Educate yourself!
Weet als ally waar je het over hebt, je kan geen ally zijn als je je niet hebt verdiept in de doelgroep. Het is belangrijk dat je dus onderzoek doet! Deze blog lezen is de eerste stap. Lees daarnaast ook onze andere blogs en verdiep jezelf in meer betrouwbare sites zoals Transvisie, Transgender Netwerk of Movisie.
Gebruik trans- en non-binaire mensen niet als encyclopedie. Het is natuurlijk heel goed dat je meer wil weten over transgender personen, maar een vragenvuur is voor veel mensen uit deze gemeenschap intens. Als trans- en non-binair persoon krijg je regelmatig te maken met ongepaste of (te) persoonlijke vragen. Iemands transgender identiteit, hoeft niet overal en altijd onderwerp van gesprek te zijn. Het is daarom fijn om zelf onderzoek te doen, in plaats van de transgender persoon zelf te bevragen.
Vraag naar de persoonlijke verhalen van trans- en non-binaire mensen
Heb je een goede band met iemand die trans of non-binair is? Zorg dan voor een fijne omgeving waar iemand kan vertellen over diens behoeften, transitieproces en mogelijke gevoelens van dysforie of euforie. Accepteer het ook als iemand diens eigen verhaal niet wil vertellen. Het gaat erom dat jij ruimte wil geven, niet om het feit dat jij hen wil ontleden en ontdekken. Elk trans- en non-binair persoon heeft een eigen verhaal, geen enkel verhaal is hetzelfde. Ga er dus ook niet van uit dat iedereen uit de gemeenschap dezelfde ervaringen deelt of hetzelfde denkt over dingen.
Pronouns, pronouns, pronouns
Pronouns (of voornaamwoorden), we hebben ze allemaal. Vermeld je eigen pronouns op verschillende plekken zoals in je e-mailhandtekening, je social media biografie en in gesprek. Als je je aan iemand voorstelt, durf dan te zeggen: “Hoi, ik ben … en mijn voornaamwoorden zijn zij/haar, wat zijn die van jou?” Door dit overal te doen, faciliteer je een prettige omgeving waar je trans- en non-binaire mensen kan helpen. Ook zorg je ervoor dat diegene niet zelf de eerste stap hoeft te zetten om diens voornaamwoorden aan te geven. En doordat jij het overal vermeld, zorg je voor het normaliseren van het gebruik ervan!
Spreek anderen aan op hun fouten of onwetendheid
Veel mensen gebruiken hun onwetendheid als reden om constant fouten te mogen maken. Het kan best lastig zijn om hiermee geconfronteerd te worden als trans- en non-binair persoon, maar een ally kan hierbij helpen. Spreek mensen aan op hun fouten, en leg uit waarom het schadelijk is als ze die fouten maken. Ook kun jij mensen helpen bij het goed gebruiken van voornaamwoorden door af te spreken om vaker met z’n tweeën over deze persoon te praten, zodat mensen kunnen oefenen met jou zonder de desbetreffende persoon erbij. Doordat jij dat als ally doet, ligt deze druk en stress niet bij de trans- en non-binaire persoon.
Wees je bewust van je eigen gender perceptie en stereotypes
Het is menselijk om alles in hokjes te willen stoppen, maar dit kan jezelf en anderen ook erg in de weg zitten. Je kan namelijk niet weten hoe iemand zich identificeert op basis van hoe iemand eruit ziet of zich gedraagt. Als je iemands genderperceptie ziet als waarheid, zorgt dat ervoor dat je mensen kan misgenderen. Laat dit dus los!
Ondersteun de rechten van trans- en non-binaire mensen
Steun initiatieven en beleid die de rechten van trans- en non-binaire mensen beschermen, zoals het tekenen van petities voor gelijke toegang tot gezondheidszorg, het bijwonen van een protest of het financieel steunen van organisaties die zich inzetten voor de gemeenschap. Ook kun je impact maken door je uit te spreken naar een webshop of bedrijf die bij persoonsgegevens enkel een keuze hebben tussen de aanhef meneer of mevrouw, of door bij een restaurant of café aan te geven dat hun toiletten niet genderinclusief zijn.
Een goede ally zijn voor trans- en non-binaire personen, betekent niet alleen begrip tonen, maar ook actief bijdragen aan een meer inclusieve samenleving waarin de gemeenschap zich veilig en geaccepteerd voelt. Door je in te zetten, te luisteren, en je verantwoordelijkheid te nemen, kun jij helpen om echte verandering teweeg te brengen en een wereld te creëren waarin iedereen, ongeacht genderidentiteit, zichzelf kan zijn.
Uit onderzoek van The Trevor Project (2022) blijkt dat de sociale steun van familie en de leefomgeving een groot verschil maakt voor trans- en non-binaire mensen. Het zorgt ervoor dat zij zich gezien, gehoord en geaccepteerd voelen. Eén van de manieren die genoemd wordt als sociale steun, is het goed gebruiken van naam en voornaamwoorden. Maar wat verstaan we nou onder ‘goed’, wat is er nog meer nodig en hoe kunnen we dit allemaal doorvoeren in de opvoeding?
Luister, oefen en leer
Het is belangrijk dat kinderen zich gehoord voelen. Ze geven namelijk niet zomaar aan nieuwe voornaamwoorden en/of een nieuwe naam te willen gebruiken of hiermee te willen experimenteren. Ondanks dat dit voor jou misschien wennen is – en dat is oké, is het belangrijk om te luisteren en jezelf aan te leren de goede voornaamwoorden en/of naam te gebruiken. Wil een kind na een tijdje weer andere voornaamwoorden en/of een andere naam gebruiken? Geef deze ruimte en probeer mee te bewegen. Zo laat je zien dat je hen ondersteunt. Wat tegenstrijdig werkt, is om kinderen in twijfel te trekken. Dit zorgt voor meer afstand dan verbinding. Vertrouw erop dat ze vragen naar wat ze nu nodig hebben. Faciliteer een gezonde omgeving waar ze zichzelf kunnen uiten en kunnen experimenteren met hun (gender)identiteit.
Wat kan je nog meer doen?
In de ontwikkeling en opvoeding zien we dat kinderen veel in aanraking komen met de heersende genderrollen en normen in de maatschappij. Dit kan ervoor zorgen dat ze beperkt worden in de vrijheid om hun eigen identiteit te ontwikkelen. Stel kinderen daarom vanaf het begin af aan al bloot aan gendervrij speelgoed, gendervrije kleding en inclusieve opmerkingen. Zo kan je kinderen die geboren zijn met de mannelijke sekse zowel met een barbiepop als een raceauto laten spelen. En kan je tegen kinderen die met de vrouwelijke sekse geboren zijn, zeggen dat ze stoer zijn. Dat ze lief en schattig zijn, horen ze waarschijnlijk al vaak genoeg.
Een ander belangrijk punt om mee te nemen is dat je met je kinderen praat over dit onderwerp! Vertel ze hoe de wereld eruitziet en dat er vaak vanuit aannames gehandeld wordt. Benadruk hierin ook dat jij als ouder vindt dat je kind alles mag zijn wat die zelf wil, en dat er geen regels zijn binnen gender. Je wil het kind een gebalanceerde hoeveelheid meegeven en ze niet beperken in hun ontwikkeling. Let wel op dat je hier niet in doorslaat, je wil kinderen op een toegankelijke en vrije manier laten zien hoe systemen in onze maatschappij werken, en ze zelf laten experimenteren met deze uitingen.
Als laatste willen we benoemen dat het goed is om meer gendervrije woorden te gebruiken. Zo kan je de woorden broer/zus vervangen met het woord sibling – de inclusieve Engelse term, of het woord brus – een combinatie van broer en zus. En als je bijvoorbeeld over je kind praat, kan je ook in plaats van ‘mijn dochter/zoon’ ‘mijn kind’ zeggen.
Je eigen genderidentiteit
Ben jij als ouder zelf trans en/of non-binair? Welkom! Neem de ruimte om te experimenteren met je eigen (gender)identiteit. Ga het gesprek aan met je kind(eren) of partner(s) over hoe je aangesproken wil worden, ook al is dit misschien (nog) niet duidelijk voor jezelf. Als je je voornaamwoorden, aanspreekvorm en/of je naam wil veranderen, is dat oké. Als je woorden zoals vader, moeder, mama en papa niet fijn vindt, kies dan voor een andere optie. Zo gebruiken we ook woorden als ouder, baba, bibi, wawa, zaza of mapa. Jij hebt de vrijheid om te zoeken naar een term die je prettig vind, of je kan er zelf één verzinnen!
